Energiegebruik

Het energiegebruik van volwassenen kan worden berekend met behulp van de Harris en Benedict-formule of de later aangepaste formule van Roza en Shizgal. Hier leest u ook hoe u het energiegebruik van volwassenen kunt berekenen. De energiebehoefte van kinderen kan ook worden berekend met behulp van de WHO-formule. Op de website Zakboek Diëtetiek kunt u met behulp van deze formule de energiebehoefte van kinderen berekenen. Informatie over het energiegebruik voor verschillende leeftijdscategorieen vindt u op de website van FAO. Verder vindt u meer informatie over het berekenen van het energiegebruik in dit artikel.

Factoren van invloed

Het energiegebruik van een patiënt wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals:

• Ernstige acute of chronische ziekte: AIDS, cystic fibrosis, brandwonden, chronische hartziekten, chronische obstructieve longziekten, dementie met hoge lichamelijke activiteit, hyperthyreoïdie, infectieziekten, kanker (bepaalde vormen, zoals longkanker en leukemie), ziekte van Hodgkin, leverinsufficiëntie & reuma
• Complicaties: koorts, infecties, sepsis & inflammatie 
• Verwondingen: ernstige verwondingen, brandwonden & decubitus  
• Fysiologische vraag: zwangerschap & lactatie

Meten van het energiegebruik in rust

Indirecte calorimetrie

Het energiegebruik in rust wordt in het MUMC+ gemeten met behulp van indirecte calorimetrie (ventilated hood system, COSMED), aan de hand van de concentraties O2 en CO2 in de in- en uitgeademde lucht van de patiënt. Hierbij ligt de patiënt op bed en kan rustig door ademen, waarbij een doorzichtige plastic kap over het hoofd wordt geplaatst. Buitenlucht wordt aan de bovenkant in de kap gezogen en aan de onderzijde wordt de uitgeademde lucht opgevangen en geanalyseerd. Een tracheostoma vormt geen probleem. Een stabiele meting duurt ongeveer 30 minuten. Er vindt dagelijks een gaskalibratie en een volume kalibratie plaats. 

Het meten van het rustmetabolisme kan uitgevoerd worden door middel van de ventilated-hood-methode. Het principe van dit systeem is dat een transparante plexiglas kap over het hoofd en de hals van de patiënt wordt geplaatst, waarbij een luchtstroom door de kap wordt geleid. Door bepaling van de hoeveelheid lucht die door de kap vloeit en door meting van de O2 en CO2 concentraties van de in- en uitgaande lucht, kan het energiegebruik in rust (inclusief ziektefactor) worden berekend. De hoeveelheid calorieën die vrijkomt bij het gebruik van 1 liter zuurstof is afhankelijk van het gebruikte substraat.

RQ

Welke substraat wordt verbrand op het moment van meten is te zien aan de Respiratoir Quotiënt: CO2/ O2.
Verbranding van alleen koolhydraten levert een RQ op van 6/6 = 1 ( C6H12O6 ->  6 H2O en 6 CO2)
Verbranding van alleen vetten levert een RQ op van 110/157 = 0.7 ( 2 C55H106O6 dierlijkvet + 157 O2 -> 110 CO2 + 106 H2O)
Verbranding van alleen alcohol levert een RQ op van 2/3 = 0.666 (2 CH3OH + 3 O2 -> 2 CO2 + 4 H2O)

De kap heeft een volume van 30 liter. Bij volwassen patiënten ligt de luchtstroom tussen de 25 en 50 liter per minuut afhankelijk van de lichaamsgrootte. De stroomsnelheid (flow) kan gedurende de meting worden aangepast, bijvoorbeeld wanneer de waarde van de CO2 concentratie te hoog ligt.

Randvoorwaarden 

De meting vindt plaats in nuchtere toestand om het effect van de specifiek dynamische werking (SDW) door voeding te vermijden. Factoren die hyperventileren kunnen induceren, zoals angst en nervositeit moeten worden vermeden. Bij de meting dient aan een aantal randvoorwaarden te zijn voldaan:

• de apparatuur moet gekalibreerd zijn
• de patiënt moet minimaal 8 uur nuchter zijn
• beperking van de lichamelijke activiteit voorafgaand aan de meting
• rustige omgeving
• neutrale omgevingstemperatuur (21-25 º C)
• patiënt moet zich kunnen acclimatiseren voorafgaand aan de meting (circa 10 minuten)

Resultaten

De gemeten energiebehoefte is een deel van de totale energiebehoefte. Er dient een inschatting gemaakt te worden van de lichamelijke activiteit en de eventuele abnormale energieverliezen van de patiënt. Indien de meting niet in nuchtere toestand plaatsvindt dient ook een correctie plaats te vinden voor de specifiek dynamische werking (SDW).